Waterstof is hot! Dat werd me wel duidelijk tijdens mijn bezoek aan de World Hydrogen 2022 Summit & Exhibition in Ahoy Rotterdam (9 tot 11 mei 2022). De bedrijven die deelnamen waren zeer divers, met elk hun eigen bijdrage aan de energietransitie. Of zoals de organisatie het omschreef “de nieuwste waterstoftechnologieën, -toepassingen en -oplossingen die een revolutie teweegbrengen in de hedendaagse industrie”. Waterstofontwikkelingen zijn in een stroomversnelling gekomen. De ernstige oorlogssituatie in Oekraïne draagt daar zeker aan bij.
Waterstof in vloeibare vorm
Nieuwe waterstoftechnologieën; waaraan moet je dan denken? Ik zag in Rotterdam bijvoorbeeld een techniek om waterstof af te koelen, zodat het in vloeibare vorm opgeslagen en getransporteerd kan worden. Doordat waterstof een gas is met een heel lage dichtheid, neemt een kilo waterstof erg veel ruimte in. Waterstof wordt vloeibaar door het extreem af te koelen (-253 °C). Er past dan bijna twee keer zoveel vloeibare waterstof in een opslagvat of tankwagen als in gasvorm. Maar omdat het vloeibaar maken van waterstof erg veel energie kost (hierdoor realiseer je 10% meer CO2-uitstoot dan bij gebruik in gasvorm), wordt dit bijna nooit gedaan. Een goede oplossing hiervoor loont dus de moeite.
Groene ammoniak
Bij een andere stand kreeg ik uitleg over hoe er van waterstof vloeibare ammoniak wordt gemaakt. Voor ‘groene’ ammoniak wordt de benodigde waterstof meestal gemaakt via elektrolyse van water en duurzame stroom uit zon of wind. Uiteindelijk gaat het om het verkrijgen van het hoogste en duurzaamste rendement. De kosten voor het produceren van groene ammoniak zijn nu nog ongeveer twee keer zo hoog als via aardgas en andere fossiele energie, maar daarbij moet je bedenken dat de externe kosten van CO2 (gezondheids- en milieuschade) niet meegerekend worden. Als we dat wel zouden doen, wordt aardgas minstens anderhalf keer zo duur.
Verduurzamingsstappen
Wat al deze voorbeelden laten zien, is dat als het om het toepassen van waterstof gaat, we inmiddels de stap maken van wetenschap naar het bedrijfsleven (zowel start-ups als grote bedrijven als Shell en BP). En al vond ik het prototype van het waterstofvliegtuig van het AeroDelft studententeam van TU Delft bijzonder interessant, ik denk dat we vooral binnen de industrie grote verduurzamingsstappen kunnen zetten. Waterstof kan in industriële processen worden ingezet als emissievrije energiedrager (indien emissievrij geproduceerd). In principe kan waterstof als alternatief dienen voor alle toepassingen waar aardgas nu wordt gebruikt.
Nu is natuurlijk lang niet alle waterstof groen. Als noodoplossing zal de industrie de CO2-uitstoot afvangen voor opslag of hergebruik. De energietransitie zal naar mijn mening bestaan uit een mix van technieken. Waterstof is er daar één van. En uiteraard moet iedereen, en vooral de industrie, fors minder energie gaan gebruiken.
Het gebruik van waterstof vraagt om een andere vorm van beveiligen met behulp van specifieke detectiemethoden.
Hoe beveiligen?
Op de beurs bezocht ik ook de stand van onze leverancier van gasdetectoren, Crowcon. Daar bleek uit gesprekken met andere beursbezoekers, standhouders en de specialisten van Crowcon dat er nog niet veel wordt stilgestaan bij de keuze van gasdetectoren voor waterstof. Bij het overpompen van waterstof naar installaties heb je vaste gasdetectie nodig. Ook bij het vullen van tankwagens, schepen of tankstations. Maar waterstof is licht ontvlambaar en explosiever dan aardgas. Het gebruik van waterstof vraagt dan ook om een andere vorm van beveiligen met behulp van specifieke detectiemethoden. Een sensor als de Molecular Property Spectrometer (MPS™) sluit bijvoorbeeld heel goed aan bij de veiligheidseisen voor waterstof. Deze onderhoudsvrije sensor wordt in verschillende detectoren toegepast (zoals de gasdetector met display serie Xgard Bright). De sensor detecteert meerdere gassen zonder dat er sensorvergiftiging optreedt en geeft een snelle waarschuwing en directe locatiebepaling van het gaslek. Gebruik van deze sensor is door de lange levensduur nog duurzamer ook. En de detector is onderhoudsvrij.
Uitstekende gasinfrastructuur
Mede door mijn bezoek aan de beurs heb ik er vertrouwen in gekregen dat de energietransitie nu echt gaat versnellen. De overheid speelt hierbij natuurlijk wel een belangrijke rol. Rob Jetten was als minister voor klimaat en energie ook tijdens de World Hydrogen Summit aanwezig. Hij gaf aan dat Nederland de waterstofhub van Europa wil worden. Nederland heeft daarvoor een uitstekende gasinfrastructuur die herinzetbaar is voor transport van duurzame waterstof. We hebben een flink potentieel aan offshore wind voor de productie van groene waterstof en een industrie die aangeeft te willen verduurzamen. Hoe dan ook, ik volg de ontwikkelingen op de voet en blijf me uiteraard verdiepen in het beveiligen van waterstofprocessen.
