Volledig Hitma-assortiment
Hitma Gas- en vlamdetectie

Waterstof en veiligheid; wanneer is detectie nodig?

Hoe werk je veilig met waterstof?

Waterstof is een kleurloos, reukloos en zeer licht gas dat gemakkelijk kan ontsnappen en zich snel verspreidt. Lekkages zijn zonder detectiesystemen niet waar te nemen. Vroege detectie verkleint de kans op brand, explosie of verstikking aanzienlijk.

Heb je in jouw bedrijf en/of functie te maken met waterstof en vraag je je af hoe je de veiligheid kan garanderen? Hier vind je informatie over veilig werken met waterstof.

Wat zijn de gevaren van waterstoflekkages?
 
  • Ontvlambaar en explosiegevaarlijk
    Waterstof is zeer ontvlambaar en kan gemakkelijk ontsteken bij blootstelling aan een ontstekingsbron. Omdat waterstof een laag ontstekingspunt heeft, kunnen lekkages gevaarlijke situaties veroorzaken. Wanneer waterstof in de lucht mengt in concentraties tussen 4% en 75%, kan het bij contact met een ontstekingsbron exploderen. De explosieve kracht kan aanzienlijke schade veroorzaken aan eigendommen en ernstige verwondingen of zelfs de dood tot gevolg hebben.
  • Verdringing van zuurstof
    In afgesloten ruimtes kan waterstof de zuurstof verdringen, wat kan leiden tot verstikking. Dit is met name gevaarlijk in ondergrondse of slecht geventileerde ruimtes. 
  • Cryogene gevaren
    Vloeibare waterstof wordt opgeslagen bij zeer lage temperaturen. Contact met vloeibare waterstof kan ernstige bevriezing veroorzaken aan huid en weefsels, en kan materialen bros maken en laten barsten. Waterstof kan met bepaalde materialen reageren, wat kan leiden tot versnelde veroudering en broosheid van materialen zoals staal en bepaalde soorten rubber. Dit verhoogt het risico op lekken en structurele falen van opslagtanks en leidingen.
  • Materiaalcompatibiliteit
    Waterstof kan met bepaalde materialen reageren, wat kan leiden tot versnelde veroudering en broosheid van materialen zoals staal en bepaalde soorten rubber. Dit verhoogt het risico op lekken en structurele falen van opslagtanks en leidingen.
  • Onzichtbaar en geurloos
    Doordat waterstof kleurloos en geurloos is, zijn lekkages moeilijk te detecteren zonder speciale detectieapparatuur. Dit verhoogt het risico van een ongezien lek dat kan leiden tot brand of explosie. Waterstofdetectie is dus cruciaal om de veiligheid te waarborgen in elke omgeving waar waterstof aanwezig kan zijn, om snel lekken te identificeren en op tijd te reageren voordat gevaarlijke situaties ontstaan. Waterstoflekkages detecteer je met behulp van specifieke sensoren.

Om bovengenoemde risico's te beheren, zijn er strikte veiligheidsnormen en -procedures ontwikkeld voor het opslaan, transporteren en gebruiken van waterstof. Dit omvat het gebruik van gespecialiseerde materialen, lekdetectiesystemen en adequate ventilatie in gebieden waar waterstof wordt gebruikt of opgeslagen.

 

Waar en wanneer is waterstofdetectie noodzakelijk?

Waterstofdetectie is noodzakelijk in diverse situaties op locaties waar waterstof wordt geproduceerd, opgeslagen, getransporteerd of gebruikt. Dit zijn enkele specifieke gevallen waar en wanneer waterstofdetectie essentieel is:

Industriële omgevingen:

  • Productiefaciliteiten waar waterstof wordt geproduceerd, zoals in elektrolyse- of reforminginstallaties.
  • Opslagruimtes (waterstofcilinders of -tanks).
  • Transportleidingen en distributiesystemen voor waterstof.
  • In bedrijven die waterstof gebruiken als brandstof of grondstof, zoals in de chemische industrie, staalproductie en raffinaderijen.

Laboratoria en onderzoeksfaciliteiten:

  • Wetenschappelijke onderzoeksinstellingen waar experimenten met waterstof plaatsvinden.
  • Onderwijsinstellingen (in laboratoria van universiteiten en hogescholen waar waterstofonderzoek wordt uitgevoerd).

Waterstofvulstations:

  • Tankstations voor voertuigen die op waterstof rijden, zoals auto's, bussen en vrachtwagens.
  • Vulstations voor industrie waar waterstof wordt getankt voor industriële toepassingen.

Opslag- en distributiecentra:

  • Opslagtanks (grote opslagfaciliteiten voor vloeibare of gasvormige waterstof).
  • Distributiehubs (locaties waar waterstof wordt verpakt en verzonden).

Transportmiddelen:

  • Waterstoftankers (vrachtwagens en schepen die waterstof vervoeren).
  • Treinen en vliegtuigen (voertuigen die waterstof als brandstof gebruiken).

Energieopslag en -productie:

  • In gebouwen of voertuigen waar brandstofcellen waterstof omzetten in elektriciteit.
  • Waterstofenergiecentrales waar waterstof wordt gebruikt voor energieopslag en -productie.

Consumentenomgevingen:

  • Woningen en bedrijven waar waterstof wordt gebruikt voor verwarming of energieopwekking.

Noodvoorzieningen en veiligheidssystemen:

  •  In gebouwen en faciliteiten waar waterstof aanwezig is, moeten nooddetectiesystemen aanwezig zijn.

Onderhoud en adhoc-situaties:

  • Bij installaties en onderhoud: Tijdens de installatie van waterstofsystemen en regelmatig onderhoud.
  • Tijdens bedrijfsvoering: Continu, om te zorgen voor voortdurende veiligheid tijdens normale bedrijfsactiviteiten.
  • Bij incidenten en lekkages: Wanneer er een vermoeden is van een lek of een incident met waterstof heeft plaatsgevonden.
  • Voor preventieve veiligheidscontroles: Periodieke inspecties en testen om de integriteit van waterstofsystemen te garanderen.

 

De meest gestelde vragen over beveiliging van waterstofprocessen

Deze vragen en antwoorden helpen bij het begrijpen van de belangrijke aspecten van waterstofdetectie en dragen bij aan de algehele veiligheid in omgevingen waar waterstof wordt gebruikt of opgeslagen.

  • Is waterstof gevaarlijker dan andere brandstoffen?

    Waterstof is niet per se gevaarlijker dan andere brandstoffen. Waterstof is wel vluchtiger en ontvlambaar, maar met de juiste detectie, ventilatie, procedures en training is het risico vergelijkbaar met andere brandstoffen zoals aardgas of LPG. De meeste incidenten ontstaan door menselijke fouten, niet door het gas zelf.

  • Waarom is detectie zo belangrijk bij waterstof?

    Waterstof is kleurloos, geurloos en smaakloos. Lekkages zijn zonder detectiesystemen niet waar te nemen. Vroege detectie verkleint de kans op brand, explosie of verstikking aanzienlijk.

     

     

  • Welke technologieën worden gebruikt voor het detecteren van waterstoflekkages?

    Een gelaagde aanpak is het meest betrouwbaar:

    • Gaslekdetectie voor vroege signalering
    • Vlamdetectie die gevoelig is voor golflengtegebied 2–4 μm
    • Draagbare detectieapparatuur voor persoonlijke veiligheid

    Er zijn verschillende technologieën beschikbaar voor het detecteren van waterstoflekkages, waaronder:

    • Ultrasone gaslekdetectie: Ultrasone gaslekdetectoren detecteren gaslekkages door het meten van een ultrasoon geluid, afkomstig van een gaslekkage. Een groot voordeel hiervan is dat deze detector ongevoelig is voor windrichting, gasverdunning en de richting van het gaslek. Eén ultrasone gaslekdetector kan een groot gebied op gaslekkage detecteren. 
    • Pellistoren: Deze detecteren brandbare gassen zoals waterstof door de warmte van oxidatie.
    • Katalytische sensoren: Werken op basis van katalytische verbranding van waterstof op een verwarmd oppervlak.
    • Elektrochemische sensoren: Gebruiken een chemische reactie die een elektrische stroom produceert in aanwezigheid van waterstof.
    • Optische sensoren: Detecteren veranderingen in lichtabsorptie of -reflectie veroorzaakt door waterstof.
  • Wat is MPS™-technologie en wat zijn de voordelen?

    De Molecular Property Spectrometer™ is speciaal ontwikkeld voor waterstofdetectie.

    Voordelen: geen kalibratie nodig, ongevoelig voor sensorvergiftiging, nauwkeurige metingen voor meerdere gassen, lage onderhoudskosten.

  • Hoe gevoelig zijn waterstofdetectoren?

    De gevoeligheid van waterstofdetectoren varieert afhankelijk van het type sensor en de fabrikant. Typische gevoeligheden liggen tussen de 0,1% en 4% volume waterstof in lucht. Moderne sensoren kunnen zeer lage concentraties detecteren, soms zelfs lager dan 0,1%.

  • Waar moeten waterstofdetectoren worden geplaatst voor optimale veiligheid?

    Waterstofdetectoren moeten worden geplaatst op locaties waar waterstoflekkages het meest waarschijnlijk zijn, zoals in de buurt van waterstofopslagtanks, leidingen, aansluitingen en ventilatieopeningen. Omdat waterstof lichter is dan lucht, moeten detectoren meestal hoger in de ruimte worden geïnstalleerd, bij het plafond of in de buurt van ventilatieopeningen.

  • Wat zijn de onderhouds- en kalibratievereisten voor waterstofdetectoren?

    Regelmatig onderhoud en kalibratie zijn essentieel om de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van waterstofdetectoren te waarborgen. Fabrikanten specificeren meestal kalibratie-intervallen, die variëren van enkele maanden tot jaarlijks. Routine-inspecties, functietests en schoonmaken van de sensoren zijn ook belangrijk om de prestaties op peil te houden.

  • Wat moet ik doen als een waterstofdetector een alarm afgeeft?

    Als een waterstofdetector een alarm afgeeft, moeten onmiddellijk de volgende stappen worden ondernomen:

    • Evacueren: Verlaat de ruimte onmiddellijk en zorg dat anderen dat ook doen.
    • Ventileren: Indien mogelijk, zorg voor ventilatie om het gas te verdunnen en de concentratie te verlagen.
    • Melden: Informeer de veiligheidscoördinator of noodhulpdiensten.
    • Afsluiten: Sluit indien veilig mogelijk de bron van de waterstoflekkage af.
    • Onderzoeken: Laat een getraind team de oorzaak van het alarm onderzoeken en de nodige reparaties uitvoeren voordat het gebied weer betreden wordt.
  • Waar in de waterstofwaardeketen zitten de grootste risico’s?
    • Productie: hoge druk, explosiegevaar, onzichtbare vlammen.
    • Opslag: lekkages, bevriezingsgevaar bij vloeibare opslag.
    • Transport & tanken: menselijke fouten, defecte koppelingen.
    • Gebruik: brand- en explosiegevaar bij hoge temperaturen en druk.
  • Wat is waterstofpermeatie?

    Permeatie is het doordringen van waterstof in materialen, wat kan leiden tot brosheid, scheurvorming of drukopbouw. Dit risico wordt verminderd door het gebruik van materialen die bestand zijn tegen permeatie.

© 2025 - Hitma Groep